Een niet-afwervingsbeding dat nietig is, kan toch bepaalde gevolgen behouden

De feiten

Een onderneming vertrouwt een opdracht toe aan een accountantskantoor, waarbij er in de opdrachtbrief een niet-afwervingsbeding wordt opgenomen.

Dat beding verbiedt het rechtstreeks of onrechtstreeks afwerven van een personeelslid van het accountskantoor, en dat tot 3 jaar na het einde van de opdracht. Elke inbreuk op dit beding geeft aanleiding tot de betaling van een forfaitaire schadevergoeding van 15.000 EUR.

De onderneming werd vervolgens overgenomen. De opdracht die aan het accountantskantoor werd toevertrouwd werd beëindigd en niet lang daarna werd, in strijd met voornoemde niet-afwervingsbeding, één van de accountants in dienst genomen.

Het kantoor verzocht vervolgens de twee ondernemingen hoofdelijk te veroordelen tot betaling van de forfaitaire schadevergoeding. Een van de onderneming vroeg om de vernietiging van de bepaling.

Beslissing van het Hof van Beroep

Een niet-afwervingsbeding is toegestaan, op voorwaarde dat het evenredig blijft en de vrijheid van arbeid, handel en industrie niet absoluut of buitensporig beperkt.

In dit geval oordeelde het Hof van Beroep van Bergen dat de draagwijdte van de clausule te ruim was, aangezien deze zonder onderscheid van toepassing was op alle werknemers in vaste loondienst en vaste zelfstandige medewerkers. In plaats van de clausule nietig te verklaren, onderzocht het Hof echter de mogelijkheid om de draagwijdte ervan te beperken tot wat wettelijk is toegestaan. Volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie bestaat deze mogelijkheid onder de volgende voorwaarden:

• Er is geen wettelijke bepaling die dit verbiedt;
• Er is geen belemmering voor deze beperking;
• De situatie is in overeenstemming met de wensen van de partijen.

In dit geval was er volgens het Hof aan deze voorwaarden voldaan. Het beperkt de draagwijdte van het niet-afwervingsbeding als volgt:

• Het verbod op afwerving geldt voor personeel in loondienst of vaste zelfstandige medewerkers van het accountantskantoor die hebben meegewerkt aan de opdracht van de onderneming;
• Het beding geldt voor een periode van één jaar na beëindiging van de opdracht.

Ondanks deze beperkingen heeft de afwerving in dit geval niettemin plaatsgevonden in strijd met het beding. Bijgevolg worden de beide ondernemingen hoofdelijk veroordeeld tot betaling van de forfaitaire schadevergoeding.

Te onthouden?

De rechter kan de gevolgen van een beding dat wordt geacht nietig te zijn (in dit geval een niet-afwervingsbeding) beperken. Dat kan ertoe leiden dat de draagwijdte van het verbod op afwerving wordt beperkt.

Bron: Hof van Beroep Bergen, 3 februari 2025, J.L.M.B., 2025/15, 648-656.