Onrechtmatig verkregen bewijs is niet steeds onbruikbaar volgens Cassatie

Een rechter kan in bepaalde omstandigheden bewijs aanvaarden dat op onrechtmatige wijze werd verkregen, door toepassing van de "Antigoonrechtspraak".

In een recent arrest bevestigt het Hof van Cassatie dat deze rechtspraak kan toegepast worden in burgerlijke zaken, zelfs wanneer enkel particuliere belangen op het spel staan.

Context

Een autohandelaar verkoopt een auto aan een particulier. De partijen komen een verkoopprijs overeen, maar de verkoper vermeldt per ongeluk een lagere prijs op de bestelbon. Nadien stelt de verkoper dat het om een schrijffout gaat, hetgeen de koper betwist.

Om de overeengekomen verkoopprijs te bewijzen in het kader van de gerechtelijke procedure die hierop volgt, legt de verkoper een geheime opname van een telefoongesprek tussen de partijen neer. De koper betwist de wettigheid van dit bewijs en verzoekt om het te weren uit de debatten.

Het Hof van beroep te Gent meent inderdaad dat dit bewijsmateriaal op onregelmatige wijze werd verkregen en weert het daarom uit de debatten, zonder de Antigoonrechtspraak toe te passen.

De verkoper tekent cassatieberoep aan.

Het arrest van het Hof van Cassatie

In het « Antigoonarrest » van 2003 oordeelde het Hof van Cassatie – in een strafrechtelijke zaak - dat onregelmatig verkregen bewijs tóch toegelaten kan worden in rechte, op voorwaarde dat :

• er geen schending is van een op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvoorwaarde;
• de betrouwbaarheid van het bewijs niet is aangetast;
• het recht op een eerlijk proces niet in gevaar is gebracht.

Nadien heeft het Hof van Cassatie deze rechtspraak nog toegepast in burgerlijke zaken van openbare orde (procedures inzake fiscaliteit of werkloosheidsreglementering).

Tot nog toe had het Hof deze rechtspraak nooit toegepast in burgerlijke zaken die enkel handelen over particuliere belangen. In de rechtsleer bestond er dan ook discussie of deze “Antigoonrechtspraak” op dergelijke zaken toegepast kon worden. Het Hof van Cassatie lijkt nu een einde te maken aan deze controverse.

Het Hof herinnert eraan dat de bodemrechter rekening moet houden met alle omstandigheden van de zaak, zoals: de wijze waarop het bewijs werd verkregen, de omstandigheden waarin de onregelmatige handeling werd begaan, de ernst van de onwettige handeling, enz.

Het volstaat dus niet om het bewijs af te wijzen louter omwille van het feit dat het op onregelmatige wijze werd verkregen. Het Hof van Cassatie heeft het bestreden arrest verbroken.

Te onthouden?

Ook in arbeidsrechtelijke zaken bestaat er vaak discussie over de toelaatbaarheid van het onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal dat door de werkgever voorgelegd wordt. De arbeidsrechter zal voortaan met deze nieuwe rechtspraak moeten rekening houden. Hij zal het onregelmatig verkregen bewijs enkel kunnen weren indien hij dit motiveert op grond van:

• een schending van een op straffe van nietigheid voorgeschreven vormvoorwaarde;
• de aantasting van de betrouwbaarheid van het bewijs;
• de aantasting van het recht op een eerlijk proces.

Bron: Cass., 14 juni 2021, A.R. C.20.0418.N, www.juportal.be