Collectief ontslag: wanneer moet de procedure worden opgestart?

Elke werkgever die in het kader van een herstructureringsplan beschikt over informatie op grond waarvan hij overweegt om het aantal werknemers te verminderen met een overschrijding van de drempels van de wet Renault, moet de procedure voor collectief ontslag opstarten en de werknemersvertegenwoordigers raadplegen.

1.    Voorafgaand

Ter herinnering: de procedure voor collectief ontslag wordt geregeld door de Wet Renault, die gebaseerd is op de Europese Richtlijn 98/59/EG.

Deze richtlijn voorziet drempels vanaf wanneer een bepaald aantal ontslagen om economische redenen als een collectief ontslag wordt beschouwd, en die bijgevolg de naleving van de bepaalde procedure vereist.

De eerste stap in deze procedure is de verplichting voor een werkgever die van plan is om collectief ontslag door te voeren, om de werknemersvertegenwoordigers te raadplegen teneinde de mogelijkheden te onderzoeken om het aantal geplande ontslagen te vermijden of te verminderen.

2.    De feiten

Een Spaanse vennootschap exploiteert 20 hotels en had 43 werknemers in dienst op haar hoofdkantoor. Zij sloot een overeenkomst met een vennootschap die voorzag in de overdracht van het beheer van 7 hotels, alsook de werknemers die verbonden waren aan deze hotels.

Tegelijkertijd organiseerde de werkgever een ontmoeting tussen haar werknemers en de overnemer, met het oog op het invullen van 10 jobs die door de overnemer waren gecreëerd. 9 werknemers ondertekenden een document waarin ze bevestigden dat ze bereid waren de werkgever te verlaten om voor de overnemer te gaan werken.

Vervolgens ontsloeg de onderneming nog een aantal andere werknemers. De drempel voor collectief ontslag werd evenwel niet overschreden. De ontslagen werknemers startten daarop een procedure, omdat zij meenden dat het vrijwillig vertrek van 9 werknemers een manoeuvre was om de procedure collectief ontslag te omzeilen.

De Spaanse nationale rechter vroeg aan het Hof van Justitie of de verplichting om de procedure op te starten geldt vanaf:

• het moment waarop de werkgever er zeker van is dat het aantal ontslagen de drempel zal overschrijden, of;
• het moment waarop de werkgever overweegt om het aantal werknemers te verminderen met een overschrijding van de drempels;

3.    De beslissing van het Hof

Het Hof bevestigt dat de verplichting tot raadpleging ontstaat op het moment dat de werkgever een inkrimping van zijn personeelsbestand overweegt of plant waarbij de drempels overschreden zullen worden.

In dit verband herinnert het Hof aan haar eerdere rechtspraak: de werkgever moet de procedure starten op het moment dat een strategische of commerciële beslissing is genomen die hem verplicht collectief ontslag te overwegen of te plannen, en niet nadat hij maatregelen heeft genomen om het aantal ontslagen te verminderen.

In het onderhavige geval merkte het Hof op dat de Spaanse onderneming zich ervan bewust moet zijn geweest dat de overdracht van het beheer van 7 hotels zou leiden tot een inkrimping van het aantal vereiste werknemers. Deze zakelijke beslissing betekende dus noodzakelijkerwijs dat collectief ontslag moest worden overwogen en dat de procedure moest worden opgestart.

4.    Te onthouden?

Elke werkgever die in het kader van een herstructureringsplan beschikt over informatie op grond waarvan hij overweegt om het aantal werknemers te verminderen met een overschrijding van de drempels van de wet Renault, moet de procedure voor collectief ontslag opstarten en de werknemersvertegenwoordigers raadplegen.

De verplichting tot raadpleging ontstaat dus voordat de werkgever maatregelen neemt om het aantal ontslagen te verminderen (bijvoorbeeld door werknemers uit te nodigen het bedrijf vrijwillig te verlaten).

Bron: HvJ, arrest van 22 februari 2024, J.L.O.G en J.J.O.P. tegen Resorts Mallorca Hotels International SL, C-589/22. www.curia-europa.eu.