Genderwet 2.0: nieuw criterium “gezinsverantwoordelijkheden” en daarmee verbonden rechten

De Genderwet voorziet voortaan 11 beschermde criteria, waaronder “gezinsverantwoordelijkheden”

Vanaf 19 januari 2023 beschermt de Genderwet 11 criteria: geslacht, zwangerschap, medisch begeleide voortplanting, bevalling, geven van borstvoeding, moederschap, gezinsverantwoordelijkheden, genderidentiteit, genderexpressie, seksekenmerken en geslachtsverandering.

Vaderschap, meemoederschap en adoptie, kenmerken die de Genderwet voorheen al gelijkstelde met het geslachtscriterium, vermeldt de wet niet langer als afzonderlijke criteria. Ze worden dus vervangen door het nieuwe, ruimere criterium van gezinsverantwoordelijkheden.

Dit nieuwe criterium omvat niet alleen zorgtaken van ouders, maar omvat “iedere vorm van zorg of steun voor familieleden die nood hebben aan sociale, familiale of emotionele bijstand”.

Rechten bij terugkeer van de werknemer ingeval van verlof in het kader van gezinsverantwoordelijkheden

De Genderwet bepaalt nu bovendien specifiek de rechten van werknemers die verlof opnemen in het kader van hun gezinsverantwoordelijkheden (en meer bepaald ingeval van moederschapsrust, geboorteverlof of adoptieverlof): 

·     het recht om terug te keren naar dezelfde functie, dan wel een gelijkwaardige of vergelijkbare functie indien een terugkeer naar dezelfde functie niet mogelijk zou zijn;

·     het recht om te genieten van elke verbetering van hun arbeidsvoorwaarden waarop ze aanspraak hadden kunnen maken indien ze geen verlof hadden opgenomen;

·     het recht op alle verworven en in wording zijnde rechten tijdens de opname van het verlof.

Cumulatie van schadevergoedingen

De vroegere versie van de Genderwet voorzag reeds dat een werkgever veroordeeld kan worden tot betaling van een schadevergoeding tot 6 maanden loon in geval van discriminatie. 

De Genderwet bepaalt nu ook expliciet dat deze schadevergoeding wegens discriminatie gecumuleerd kan worden met de beschermingsvergoeding als gevolg van de beëindiging van de arbeidsovereenkomst, “tenzij door of krachtens een wet anders bepaald wordt”. De memorie van toelichting bij de wet stelt wel dat er in dit geval nog steeds rekening moet worden gehouden met “de voorwaarden die de rechtspraak inzake cumul stelt”. Zo kan er bijvoorbeeld gedacht worden aan het feit dat er in principe geen twee schadevergoedingen kunnen worden toegekend voor dezelfde schade.

Te onthouden?

Het toepassingsgebied van de Genderwet wordt verruimd door rekening te houden met het nieuwe beschermd criterium gezinsverantwoordelijkheden. De wet garandeert werknemers die terugkeren na een verlof in het kader van dit nieuwe criterium nu ook expliciet bepaalde rechten inzake arbeids-en loonvoorwaarden.

Bron: Wet 15 november 2022 tot wijziging van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen en van de wet van 16 december 2002 houdende oprichting van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, BS 9 januari 2023.