Nieuwe aanpassingen aan de antidiscriminatiewetgeving

1. Nieuwe vormen van verboden discriminatie

• Cumulatieve discriminatie. De situatie waarbij een individu, in dezelfde context en door dezelfde dader, het slachtoffer wordt van meerdere verschillende vormen van discriminatie die elk verband houden met een kenmerk dat hij of zij vertoont. Voorbeeld: een individu dat gediscrimineerd wordt als homoseksueel en wegens zijn gezondheidstoestand, omdat bepaalde ziektes met homoseksuele mannen worden geassocieerd.
• Intersectionele discriminatie. De situatie waarbij een persoon gediscrimineerd wordt vanwege meerdere kenmerken die samenvallen, en waarbij de discriminatie hem of haar alleen treft omdat deze persoon die kenmerken tegelijk vertoont. Voorbeeld: een werkgever ontslaat zonder rechtvaardiging een werkneemster die een islamitische hoofddoek draagt op de werkvloer. De criteria geslacht en geloofsovertuiging zijn hier onlosmakelijk met elkaar verbonden.
• Discriminatie door associatie. De situatie waarbij een persoon gediscrimineerd wordt omdat hij of zij nauwe banden heeft met een persoon met een beschermd criterium. Voorbeeld: een werknemer wordt ontslagen nadat ze heeft verteld dat haar zoon een handicap heeft.
• Discriminatie op basis van een "verondersteld criterium". De situatie waarbij een persoon gediscrimineerd wordt omdat hij of zij wordt gezien als iemand met een beschermd kenmerk, terwijl dit niet klopt. Voorbeeld: een werkgever ontslaat een werknemer zonder rechtvaardiging omdat hij dicht staat bij mensen die aangesloten zijn bij een vakbond.

2. Aanpassing van bepaalde beschermde criteria

• Het criterium "sociale afkomst" wordt "sociale afkomst of sociale toestand". Het doel is om mensen te beschermen die ongunstig worden behandeld als gevolg van hun huidige sociale toestand (bijvoorbeeld daklozen, werkzoekenden, analfabeten, ex-gedetineerden, enz;)
• Het criterium "geslachtsverandering" wordt "medische of sociale transitie". Transitie wordt nu gezien als een persoonlijk proces dat verschillende vormen kan aannemen (waaronder hormoonbehandeling of chirurgie, een verandering van uiterlijk gekoppeld aan genderidentiteit, een verandering van voornaam, etc.).

3. Meer bevoegdheden voor rechters

De rechter is nu gemachtigd om :

• forfaitaire schadevergoedingen met elkaar te cumuleren in geval van cumulatieve of intersectionele discriminatie;
• een maatregel van positieve actie te formuleren tegen de dader van de discriminatie, in het kader van een vordering tot staking. Voorbeeld: als een individuele maatregel exemplarisch is voor het discriminerend beleid binnen het bedrijf, dan kan de rechter bevelen dat de hiërarchische lijn een specifieke antidiscriminatie opleiding volgt.

4. Te onthouden?

Met deze wetswijzigingen, die in werking zijn getreden op 30 juli 2023, brengt de wetgever de wetgeving in lijn met maatschappelijke ontwikkelingen, alsook met de Belgische en Europese rechtspraak inzake de strijd tegen discriminatie.

Naast de invoering van nieuwe sleutelbegrippen, valt vooral de uitgebreide bevoegdheden van de rechter in het oog, die bijvoorbeeld meerdere schadevergoedingen kan toekennen voor feiten die verband houden met discriminatie op basis van verschillende beschermde criteria.

Bron: Wet van 28 juni 2023 houdende wijziging van de wet van 30 juli 1981 tot bestraffing van bepaalde door racisme of xenofobie ingegeven daden, van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie en van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen, BS 20 juli 2023.